സ്റ്റോക്‌ഹോം സിന്‍ഡ്രം/stockholm syndrome
സ്റ്റോക്‌ഹോം സിന്‍ഡ്രം (Published in Yukthirekha, March 2021)
ഈ സംഭവത്തിന് ശേഷം സമാനതകളുള്ള മറ്റ് പല കേസ്സുകളിലും, ബന്ധികള്‍ അവരെ ബന്ദികളാക്കിയവരുമായി മാനസീകമായി അടുക്കുന്നതായും ബന്ദികളാക്കിയവര്‍ എത്ര കൊടിയ പീഡനം ഏല്പിച്ചാലും അതില്‍ നിന്നും രക്ഷപെടാന്‍ ശ്രമിക്കാതെ വീണ്ടും വീണ്ടും പീഡനം ഏല്ക്കാനായി സ്വയം നിന്നു കൊടുക്കുന്നതായും റിപ്പോര്ട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. സ്ത്രീകളെ തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകുകയും ക്രൂരമായി പീഡിപ്പിക്കുകയും ചെയ്താലും കുറ്റവാളിക്കെതിരെ മൊഴികൊടുക്കാനോ കേസ്സിന് പോകാനോ തയ്യാറാകില്ല എന്ന് മാത്രമല്ല, അവരെ സംരക്ഷിക്കാന്‍ ആണ് പലപ്പോഴും താല്പര്യം പ്രകടിപ്പിക്കുക. ഈവിധം പീഡകനുമായി രൂപപ്പെടുന്ന ഈ മാനസീക അടിമത്വത്തെ സ്റ്റോക്‌ഹോം സിന്‍ഡ്രം എന്ന പേരിലാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. ഇത്തരത്തിലൊരു കേസ്സാണ് എനിക്ക് ഇന്ന് നിങ്ങളുമായി പങ്കുവെക്കാനുള്ളത്.
കുറച്ച് മാസങ്ങള്‍ക്ക് മുമ്പ് എന്നെ കാണാനായി ഒരു പെണ്‍കുട്ടി തന്റെ അമ്മൂമ്മയോടൊപ്പം വന്നു. പ്രശ്‌നമെന്തെന്ന് താന്‍ തന്നെ പറഞ്ഞുകൊള്ളാം എന്ന നിബന്ധനയില്‍ അമ്മൂമ്മയെ പുറത്ത് ഇരുത്തി. അമ്മൂമ്മ അറിയാത്ത എന്തോ ആണ് ആ പെണ്‍കുട്ടിയ്ക്ക് പറയാനുള്ളതെന്ന് തോന്നി എനിക്ക്. 14 വയസ്സുള്ള ഈ പെണ്‍കുട്ടിയെ നമുക്ക് അലീന എന്ന് വിളിക്കാം. അലീന ആകെ ഭയന്നിരിക്കുംപോലെ തോന്നി. 9-ാം ക്ലാസ്സില്‍ പഠിക്കുന്ന തനിക്ക് ഒന്നും പഠിക്കാന്‍ പറ്റുന്നില്ല. കഴിഞ്ഞ വര്‍ഷം വരെ വലിയ കുഴപ്പമില്ലാതെ പഠിച്ചിരുന്നതാണ്. ് ഒന്നിലും ശ്രദ്ധിക്കാന്‍ പറ്റുന്നില്ല. ഇങ്ങനെയായാല്‍ അടുത്ത വര്‍ഷം 10-ാം ക്ലാസ്സില്‍ ഞാന്‍ തോറ്റുപോകും ഇങ്ങനെ അലീന പറഞ്ഞുതുടങ്ങി. അലീനയുടെ മനസ്സിനെ എന്താണ് അലോസരപ്പെടുത്തുന്നത് എന്നാരാഞ്ഞപ്പോള്‍ ഉത്തരം ഒരു പൊട്ടിക്കരച്ചിലായിരുന്നു. കുറച്ച് കരഞ്ഞുകഴിഞ്ഞ് അലീന വീണ്ടും പറഞ്ഞുതുടങ്ങി. അലീനയുടെ അച്ഛന്‍ എന്ജിനീയറാണ്. ഗള്‍ഫിലാണ് ജോലി ചെയ്യുന്നത്. അമ്മ ബാങ്ക് ജീവനക്കാരിയാണ്. അലീനയുടെ അമ്മൂമ്മ അലീനയുടെ അമ്മാവനോടൊപ്പം മറ്റൊരു വീട്ടിലാണ് താമസിക്കുന്നത്. രണ്ടു വര്‍ഷമെ ആയുള്ളു അവര്‍ പുതിയ വീട് വെച്ചിട്ട്. അതുവരെ അലീനയും അമ്മയും അമ്മൂമ്മയുടെ വീട്ടിലായിരുന്നു താമസിച്ചിരുന്നത്. പുതീയ വീട്ടിലേയ്ക്ക് താമസം മാറിയപ്പോഴാണ് അമ്മയ്ക്ക് വീടിനടുത്തുള്ള ബാങ്കിലേയ്ക്ക് ട്രാന്‍സ്ഫര്‍ കിട്ടിയത്. എല്ലാം കൊണ്ടും സുഖം.
കണക്കില്‍ വളരെ മോശമാണ് അലീന. അലീനയെ കണക്കു പഠിപ്പിക്കാനായി അമ്മ ഒരു അദ്ധ്യാപകന്റെ സഹായം തേടി. ആദ്യമൊക്കെ പഠിപ്പിക്കുന്നതിലായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന് താല്പര്യം. പക്ഷെ പിന്നീട് അദ്ദേഹം തന്റെ അമ്മയുമായി കൂടുതല്‍ അടുക്കുന്നുവോ എന്ന സംശയമായി അലീനയ്ക്ക്. ക്ലാസ്സില്ലാത്ത ദിവസം നീണ്ട മണിക്കൂറുകള്‍ അമ്മ അദ്ദേഹത്തെ വിളിക്കുന്നതായും അലീനയ്ക്ക് മനസ്സിലായി. പിന്നെ പിന്നെ ട്യൂഷന്‍ കഴിഞ്ഞാലും സാര്‍ പോകാതെയായി. അമിതമായ സ്വാതന്ത്ര്യം അയാള്‍ പ്രകടിപ്പിക്കാന്‍ തുടങ്ങി.
പക്ഷെ അതിനേക്കാളുപരി അലീനയെ വിഷമിപ്പിച്ചത് തന്റെ അമ്മയുടെ ശരീരത്തില്‍ പലപ്പോഴായി കണ്ട മുറിപാടുകളാണ്. ചുണ്ട് പലവട്ടം രക്തം പൊടുഞ്ഞിരിക്കുന്നത് കണ്ട് ചോദിച്ചപ്പോഴെല്ലാം അമ്മ പറഞ്ഞത് ഭക്ഷണം കഴിച്ചപ്പോള്‍ കടിച്ചുപോയതാണ് എന്നാണ്. പക്ഷെ കഴിത്തിലും മറ്റും കണ്ട പാടുകള്‍ അലീനയെ ആശയകുഴപ്പത്തിലാക്കി. കൊതുകു കടിച്ചതാണ് എന്ന അമ്മയുടെ വാക്കുകള്‍ അലീനയ്ക്ക് വിശ്വാസമായില്ല. പോകെ പോകെ അലീനയ്ക്ക് തന്റെ വലീയ വീട് വലീയ കുഴപ്പമായിട്ടാണ് തോന്നിയത്. തന്നെ പഠിക്കാനിരുത്തിയിട്ട് ബെഡ്‌റൂമില്‍ കയറുന്ന ഇരുവരും തിരികെ വരുന്നത് വളരെ സമയത്തിന് ശേഷമാണ്. ചിലരാത്രികളില്‍ അലീനയുടെ വീട്ടിലെ ഗസ്റ്റ് റൂമില്‍ അയാള്‍ ഉറങ്ങാനും തുടങ്ങി. അങ്ങനെയുള്ള ദിവസങ്ങളില്‍ അച്ഛന്റെ വീഡിയോകോള്‍ അറ്റന്റ് ചെയ്യാന്‍ അലീനയെ അമ്മ അനുവദിക്കാറില്ല. അച്ഛനോട് തന്റെ വീട്ടില്‍ നടക്കുന്ന കാര്യങ്ങള്‍ ഒന്നും പറയരുതെന്ന് താക്കീത് ചെയ്തിരുന്നു അലീനയുടെ അമ്മ. തന്റെ അച്ഛനോടെന്നപോലെ അമ്മ ആയാള്‍ക്ക് സ്വാതന്ത്ര്യം കൊടുക്കുന്നത് അലീനയ്ക്ക് അംഗീകരിക്കാനായില്ല. അത് വെറുപ്പായി പ്രകടമായിതുടങ്ങി. സദാനേരവും വഴക്കായി വീട്ടില്‍. അലീനയെ ഭീതിയിലാഴ്ത്തിയത് തന്റെ അമ്മയുടെ ശരീരത്തില്‍ കണ്ട മറ്റ് മുറിവുകളാണ്. ചിലപ്പോള്‍ അമ്മ നടക്കാന്‍ കഷ്ടപ്പെടുന്നു. ചില ദിവസം കൈ അനക്കാന്‍ വയ്യാത്ത അവസ്ഥ. ശരീരഭാഗങ്ങളില്‍ ചതഞ്ഞത്‌പോലെയുള്ള പാടുകള്‍. എന്താണ് തന്റെ അമ്മയ്ക്ക് സംഭവിക്കുന്നത് എന്ന ചിന്ത അലീനയുടെ സ്വസ്തത കെടുത്തി. എത്രതന്നെ വയ്യെങ്കിലും എങ്ങനെയാണ് ഇതെല്ലാം സംഭവിക്കുന്നത് എന്ന് മാത്രം അമ്മ പറയുന്നില്ല. തന്റെ കണക്ക് സാര്‍ തന്നെ പഠിപ്പിക്കാന്‍ ഇനി വരണ്ട. താന്‍ ഇനി കണക്ക് പഠിക്കുന്നില്ല എന്നെല്ലാം അലീന കട്ടായം പറഞ്ഞിട്ടും അമ്മ അയാളെ പറഞ്ഞു വിടുന്നുമില്ല. അമ്മയുടെ ശരീരത്തിലെ മുറിവുകളുടെയെല്ലാം ഉത്തരവാദി തന്റെ കണക്കു സാര്‍ ആണെന്ന് അലീന വിശ്വസിച്ചു.
പക്ഷെ ഇതിനെക്കുറിച്ച് ഒരക്ഷരം അലീന ആരോടും പറഞ്ഞില്ല. ആകെ വീര്‍പ്പ് മുട്ടിയപ്പോഴാണ് അമ്മൂമ്മയോട് തനിക്ക് പഠിക്കാന്‍ പറ്റുന്നില്ല, ഒന്നു കൗണ്‍സലിംഗിന് കൊണ്ടുപോകാമോ എന്ന് അലീന ചോദിച്ചത്. അടുത്ത സിറ്റിംഗിന് അലീനയോടൊപ്പം അമ്മ എത്തിയത് അലീനയുടെ നിര്‍ബന്ധത്തിന് വഴങ്ങിയാണ് അലീനയ്ക്ക് അഹംങ്കാരം മൂലമാണ് പഠിക്കാന്‍ പറ്റാത്തതെന്നാണ് അലീനയുടെ അമ്മയുടെ ന്യായികരണം. നീണ്ടു നേരത്തെ കഠിന പരിശ്രമം വേണ്ടിവന്നു അവരുടെ പ്രിതിരോധത്തിന്റെ കോട്ട തകര്‍ത്ത്, രഹസ്യങ്ങളുടെ ഭാണ്ഡക്കെട്ട് അഴിപ്പിക്കാനായി.
അലീനയുടെ കണക്ക് സാര്‍ തന്റെ സഹപാഠിയായിരുന്നു. പക്ഷെ ഇപ്പോള്‍ മാത്രമാണ് കൂടുതല്‍ അടുത്തത്. വീട്ടില്‍ വേണ്ടത്ര സ്വകാര്യതയുള്ളത് കൊണ്ട് പതുക്കെ പതുക്കെ അവരുടെ അടുപ്പത്തിന് അതിര്‍വരമ്പുകള്‍ ഇല്ലാതായി. കൊച്ചു കൊച്ചു നുള്ളിലാണ് ആദ്യം തുടങ്ങിയത്. വേദനിക്കുന്നു എന്ന് പറഞ്ഞപ്പോള്‍ അരുമയോടെ തലോടിതന്നു. പിന്നെ അത് ചുംബനമായി. ചുണ്ട് കടിച്ചു മുറിക്കുന്ന തരത്തില്‍ ആണ് ചുംബനങ്ങള്‍. ചിലപ്പോള്‍ അത് കഴുത്തിലും ശരീരത്തിന്റെ മറ്റു ഭാഗങ്ങളിലും ഏല്‌ക്കേണ്ടി വരും. പക്ഷെ അപ്പോഴൊക്കെ പ്രേമപൂര്‍വ്വം തലോടി തരുന്നത് അയാളുടെ അഭ്യാസമായിരുന്നു.
അയാള്‍ ഗസ്റ്റ് റൂമില്‍ കഴിയുന്ന രാത്രികളില്‍ യഥേഷ്ടം രതിക്രീഡകളില്‍ ഏര്‍പ്പെട്ടു. പക്ഷെ അപ്പോഴൊക്കെ ചെറിയ കാര്യങ്ങളുടെ പേരില്‍ വഴക്കിട്ടു. വഴക്ക് മര്‍ദ്ദനത്തിലാണ് അവസാനിക്കുക. നന്നായി വേദനിപ്പിക്കുക. പിന്നെ സ്‌നേഹത്തോടെ തലോടി തരുക. തന്റെ നഖങ്ങളില്‍ പോളീഷ് ഇട്ടു തരിക, തലമുടി ചീകിതരുക ഇതൊക്കെയായിരുന്നു അയാളുടെ പ്രകൃതം. തന്റെ ഭര്‍ത്താവിന്റെ കാര്യമോ മറ്റു പുരുഷന്മാരുടെ കാര്യമോ മിണ്ടുന്നത് പോലും അയാള്‍ക്ക് ഇഷ്ടമായിരുന്നില്ല. അപ്പോഴൊക്കെ ചീത്ത വിളിച്ചും തന്റെ ചുണ്ട് കടിച്ചുപൊട്ടിച്ച് രക്തം കുടിച്ചുമാണ് പ്രതികരിക്കുന്നത്. അയാളെ ഒഴിവാക്കനോ കാണാതെ ഇരിക്കാനോ തന്നെക്കൊണ്ടാവില്ല എന്ന് ആ സ്ത്രീ തീര്‍ത്തു പറഞ്ഞു .
തന്റെ കുടുംബത്തെക്കുറിച്ചോ, കുഞ്ഞിനെക്കുറിച്ചോ ഒന്നും ചിന്തിക്കാനോ നല്ല തീരുമാനങ്ങള്‍ എടുക്കുവാനോ പറ്റാത്ത മാനസീകാവസ്ഥ. നിരന്തരം പീഡനം അനുഭവിച്ചിട്ടും അടിമത്വം ഇഷ്ടപ്പെടുന്ന ദുരവസ്ഥ. സ്റ്റോക്ക് ഹോം സിന്‍ഡ്രത്തിന്റെ ഉത്തമ ഉദാഹരണമാണ് അലീനയുടെ അമ്മയടേത് എന്ന് എനിക്ക് മനസ്സിലായി. സ്വയം തീര്‍ത്ത കാരാഗൃഹത്തില്‍ നിന്നും രക്ഷപ്പെടുത്തുക എന്റെ മുന്നില്‍ ഒരു വെല്ലുവിളിയായി. മൂന്നു മാസത്തെ നിരന്തര പരിശ്രമത്തിനൊടുവില്‍ മാറ്റങ്ങള്‍ കണ്ടുതുടങ്ങി. കണക്ക് സാറിനെ പറഞ്ഞയക്കാനുള്ള മാനസ്സീകാവസ്ഥ അലീനയുടെ അമ്മയ്ക്ക് കൈവന്നു. അമ്മയുടെ മാറ്റം അലീനയിലും മാറ്റമുണ്ടാക്കി. നഷ്ടപ്പെട്ട പ്രസന്നഭാവങ്ങളും കഴിവുകളും വീണ്ടെടുത്ത അലീനയും തന്റെ അടിമത്വമനോഭാവം കൈവെടിഞ്ഞ് കുടുംബത്തെ സ്‌നേഹിക്കാന്‍ തുടങ്ങിയ അമ്മയും എന്നെ കുറച്ചൊന്നുമല്ല സന്തോഷിപ്പിച്ചത്.
അവസാനമായി അലീന തന്റെ അച്ഛനോടും അമ്മയോടും ഒപ്പം ആണ് ക്ലിനിക്കിലെത്തിയത്. തന്റെ മകളുടെ പഠിക്കാനുള്ള താല്പര്യക്കുറവിനെ മാറ്റിത്തന്നതിന് നന്ദി പറയാനാണ് അച്ഛന്‍ വന്നത്. ഭാര്യയുടെ യഥാര്‍ത്ഥ മാനസ്സീകാവസ്ഥ എന്തായിരുന്നു എന്ന് അദ്ദഹം അറിഞ്ഞിരുന്നില്ല. അത് ഇനി അറിയിക്കേണ്ടതില്ലെന്ന് എനിക്കും തോന്നി. അച്ഛനും അമ്മയും കാണാതെ കണ്ണിറുക്കി ഒരു ഫ്‌ളയിംഗ് കിസ്സും തന്ന് പുഞ്ചിരിയോടെ അലീന യാത്രയായി.
Thressia N John
Counselling Psychologist
Sahaya's Therapeutic Counselling Centre,
Kayamkulam/ Kollam
8547243223, 0474 2797223
നന്നായിരിക്കുന്നു. എല്ലാ ആശംസകളും
ReplyDelete